تبیین تکامل برزخی و مبانی فلسفی آن از دیدگاه علامه حسن زاده آملی

thesis
abstract

تکامل برزخی به عنوان یکی از آموزه های دینی و حکمت اسلامی، در این تحقیق ذیل سه مطلب مورد بررسی قرار گرفته است: «پیشینه تکامل برزخی در نصوص دینی و حکمت مشاء با توجه به آثار مکتوب علّامه حسن زاده»، «تبیین تکامل برزخی از دیدگاه علّامه حسن زاده» و «مبانی فلسفی تکامل برزخی از دیدگاه علّامه حسن زاده». در مطلب نخست نشان داده شده است که موضوع تکامل انسان در عالم برزخ، در نصوص دینی، مسلّم و ضروری است و مسأله تکامل برزخی نفس انسانی از متون دینی به آثار حکمای اسلامی راه یافته است. دیگر اینکه نمایندگان مشاء، نخستین قدم ها را در تبیین فلسفی تکامل برزخی برداشته اند لکن با توجه به مبانی مخدوش ایشان در بسیاری از مسائل هستی شناسی و معرفت شناسی، نتوانسته اند از عهده تبیین عقلانی این مسأله برآیند. در مطلب دوم به هویت تکامل برزخی و مهم ترین مولفه های آن از دیدگاه علّامه حسن زاده پرداخته شده است و نشان داده شده که علم و عمل به عنوان مهم ترین عوامل معرفتی و غیرمعرفتی تکاملِ انسان در نهایتاً این نتیجه به دست آمده که عوامل تکامل، در فرآیند حرکت جوهریِ به معنای اشتداد وجودی نشئه دنیا و آخرت اعم از نشئات مثالی و عقلی، نقش مستقیم در تکامل برزخی انسان دارند. در ادامه به موجب این دیدگاه، کیفیت تأثیر این دو عامل در تکامل برزخی، تبیین و بررسی شده است و نفس ناطقه انسانی و تجدد امثال، می توانند مرتبه وجودی انسان را از حد تجرد برزخی تا مرتبه تجرد تام عقلی ارتقاء دهند. در مطلب سوم به مهم ترین مبانی فلسفی تکامل برزخی که در آثار علّامه حسن زاده تصریحاً یا تلویحاً به آن ها اشاره شده، پرداخته شده است و از جمله حقیقت وحدانی نفس ناطقه انسانی، حرکت، تجرد قوه خیال، اتحاد عاقل به معقول و اتحاد عمل و عامل مورد بحث قرار گرفته است و در خلال مباحث، به نقش هر یک از این مبانی در پایه ریزی و تحکیم ابعاد فلسفی مسأله تکامل برزخی، اشاره شده است: نظیر نقش قوه خیال در بقاء نفوس ناقصه، قوام عوالم اخروی، انشاء و ایجاد ابدان و صور اخروی و بسترسازی برای ترقی نفوس و همچنین نقش نظریه اتحاد عاقل به معقول و حرکت اشتدادی نفس و نظریه اتحاد عمل و عامل در رسیدن به مرتبه تجرد عقلی.

similar resources

ماهیت انسان برزخی از دیدگاه مکتب حکمت متعالیه؛ بر اساس دیدگاه علامه حسن زاده آملی

برزخ و تحولات نفسانی در این برهه از حیات، یکی از چالش برانگیزترین مسائل فلسفی-کلامی است و شناخت ماهیت انسان در برزخ، تأثیر به سزایی در توسعه و حل مباحث مرتبط با سعادت و شقاوت و استکمال انسان خواهد داشت. برزخ از لحاظ رتبه وجودی فراتر از ماده و فروتر از عقل و به لحاظ ویژگی‌ها و آثار، از هر دو طرف بهره‏مند است. از نگاه علامه حسن‌زاده، روح انسان پس از مفارقت از بدن مادی، در قالب اخروی متناسب با ملک...

full text

توحید صمدی قرآنی از دیدگاه علامه حسن حسن زاده آملی

چکیده : بحث وحدت وجود از دیرباز مسئله ی روح وروان بشر بوده است.در این میان متفکران واندیشمندان وعرفا وانبیاء واولیاء هر قومی به فرا خور درک آن قوم وبنا بر مصالح اجتماعی عصرشان اسراری را بیان نموده اند . این بحث در میان جوامع مختلف با بازخوردهای متفاوتی همراه بوده است.در این جستار ابتدا واژه وجود و سپس واژه وحدت و سپس تعریف فلسفی عرفانی وحدت وجود از دیدگاه عرفا وفلاسفه بیان شده است. باجهش علمی ...

انسان شناسی فلسفی عرفانی از دیدگاه حضرت علامه حسن زاده آملی

شناخت انسان و حل معمای آن، نزد فیلسوفان و عارفان مسأله¬ای جدی و اساسی است و هریک کوشیده¬اند با روش¬ها و طرق مختلف، انسان را شناخته و به رمز و رازهای وجودی او پی ببرند. نوشتار حاضر از دریچه فلسفه و عرفان و به روایت علامه حسن زاده آملی، به مسأله شناخت انسان می¬پردازد. در این پایان نامه مسائلی چون کینونت¬ها و ساحات وجودی انسان پیش از این نشئه و پس از آن و به تعبیر دیگر قوس نزول و صعود انسان و مبان...

توحید از منظر علامه حسن زاده آملی

این تحقیق بحث توحید از دیدگاه عارف واصل حضرت علامه حسن زاده ی املی را مورد بررسی قرار می دهد. توحید به عنوان اول اصل اول اصول دین و یکی از اصل های مهم اعتقادی دین اسلام بوده وهمیشه مورد تاکید خداوند متعال در قران وانبیاء وائمهء اطهار "ع" وفیلسوفان و علمای دین قرار گرفته است . تحقیق کنونی علاوه برمقدمه ای مختصردر باره ی اهمییت پرداختن به مساله ی توحیدی که شامل شش فصل بوده که در فهرست آمده،در هر ...

15 صفحه اول

تعامل نفس و بدن از دیدگاه ابن سینا و علامه حسن زاده آملی

نفس انسان به عنوان موجود مجرد، موجود ممتد و بسیطی است که از مرتبه نازل تا بالاترین مرتبه اش همه از یک حقیقت و واقعیت بوده و برای انجام امورش در عالم ماده نیازمند به مرکبی به نام بدن می باشد . نفس انسانی برای ارتباط با بدن از دیدگاه ابن سینا نیازمند واسطه ای می باشد که از نظر علامه این واسطه به نحوی دیگر بیان می شود. اینکه علامه چه نوع واسطه و ارتباطی را برای مجرد و مادی قائلند از آنجا مهم می با...

15 صفحه اول

معرفت نفس از نظر علامه حسن زاده آملی

پژوهش حاضر کوششی درزمینه معرفت نفس با توجه به نظرات استاد حسن زاده آملی است، نفس شناسی، یکی از بحث های مهم فلسفه و کلام اسلامی به شمار می رود که فهم برخی آیات و روایات، وابسته به شناخت نفس انسانی است، در میان حکمای اسلامی معاصر، کمتر کسی است که به مانند استاد حسن زاده آملی در زمینه معرفت نفس آثاری به جای گذاشته باشد، ازاین رو درصدد آنیم که، مهم ترین مباحث مورد اشاره استاد در این جستار فراهم آید...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه معارف اسلامی قم

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023